THÁCH THỨC CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG VÀ TIÊU DÙNG DƯỚI GÓC NHÌN KINH TẾ HỌC PHẬT GIÁO

THÁCH THỨC CỦA TRÍ TUỆ NHÂN TẠO ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG VÀ TIÊU DÙNG DƯỚI GÓC NHÌN KINH TẾ HỌC PHẬT GIÁO

ThS. Nguyễn Văn Tuyên¹, ThS. Đỗ Hoàng Phương^2, Th.S Lê Dũng Kiên¹

¹Trường Đại học Hòa Bình

²Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội

Tác giả liên hệ: phuongdh@vnu.edu.vn

Ngày nhận: 15/8/2025

Ngày nhận bản sửa: 18/8/2025

Ngày duyệt đăng: 25/8/2025

DOI: https://doi.org/10.71192/642853gvtvyw

Tóm tắt

Bài viết tập trung phân tích sự giao thoa giữa Kinh tế học Phật giáo (KTHPG), trí tuệ nhân tạo (AI), lao động và tiêu dùng bền vững. Trên nền tảng các nguyên tắc cốt lõi của Phật giáo như chánh niệm, điều độ và tính tương thuộc, KTHPG đề xuất một cách tiếp cận thay thế cho kinh tế học truyền thống, nhấn mạnh sự cân bằng giữa phát triển cá nhân, phúc lợi xã hội và bảo vệ môi trường. Sự phát triển của AI mang lại tiềm năng đổi mới và tối ưu hóa tài nguyên, song, đồng thời, đặt ra những thách thức đối với an ninh việc làm, mức độ hạnh phúc của người lao động, hiện tượng tiêu dùng quá mức và bất bình đẳng trong tiếp cận công nghệ. Dưới lăng kính KTHPG, lao động không chỉ được nhìn nhận như yếu tố sản xuất, mà còn là phương tiện phát triển năng lực cá nhân và cộng đồng. Do vậy, việc ứng dụng AI cần gắn liền với tính đạo đức, minh bạch và công bằng. Các giải pháp được đề xuất bao gồm tái đào tạo kỹ năng, phát triển “AI xanh”, nâng cao nhận thức tiêu dùng và xây dựng môi trường làm việc hỗ trợ sức khỏe tinh thần. Bài viết khẳng định KTHPG có thể đóng vai trò định hướng quan trọng trong việc khai thác AI một cách bền vững, nhân văn và hài hòa.

Từ khóa: Trí tuệ nhân tạo (AI), Phật giáo, lao động và tiêu dùng.

Toàn văn: Tại đây