Tọa đàm khoa học “Công nghệ sinh học – Ứng dụng trong Khoa học sự sống” tại Trường Đại học Hòa Bình

Nhằm tạo diễn đàn học thuật để các chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên các trường đại học, viện nghiên cứu, học viện trao đổi, chia sẻ về một số nghiên cứu thực tiễn, qua đó, tạo không gian kết nối các ý tưởng giao thoa để hình thành những hướng hợp tác mới giữa Nghiên cứu – Đào tạo – Ứng dụng, hướng tới mục tiêu thúc đẩy các đề xuất mang tính chiến lược trong phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học, góp phần hiện thực hóa định hướng đổi mới sáng tạo trong đào tạo và ứng dụng công nghệ sinh học trong khoa học sự sống, Trường Đại học Hòa Bình (ĐHHB) đã tổ chức Tọa đàm “Công nghệ sinh học – Ứng dụng trong Khoa học sự sống” vào sáng ngày 23/10/2025.

Tham dự buổi Tọa đàm, về phía khách mời, có các đại biểu là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo các Viện nghiên cứu, Đại học, Trường đại học, Học viện, các doanh nghiệp như: Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện Khoa học Thủy lợi, Trường Đại học Sư phạm 2, Công ty Michianai (Hưng Yên)…

Về phía Trường ĐHHB, có: Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng; lãnh đạo các Khoa, Phòng, Viện, Trung tâm; Lãnh đạo và cán bộ Viện Khoa học Sự sống và Ứng dụng (KHSS&ƯD), cùng các cán bộ, giảng viên trong Trường. NGND.PGS.TS. Tô Ngọc Hưng, Hiệu trưởng Nhà trường và GS.TSKH. Vũ Quang Mạnh – Viện trưởng Viện KHSS&ƯD chủ trì Tọa đàm.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm khoa học, NGND.PGS.TS. Tô Ngọc Hưng khẳng định khoa học công nghệ sinh học không còn là phạm trù nghiên cứu thuần túy, mà đã trở thành động lực quan trọng cho đổi mới sáng tạo trong y dược học, nông nghiệp, môi trường và kinh tế xanh. Những thành tựu như liệu pháp tế bào CAR-T, vaccine mRNA, chỉnh sửa gene CRISPR, hay nông nghiệp vi sinh tuần hoàn đã minh chứng cho sức mạnh của khoa học công nghệ sinh học trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống và hướng tới phát triển bền vững. Tại Việt Nam, công nghệ sinh học được Đảng và Nhà nước xác định là một trong những lĩnh vực khoa học công nghệ ưu tiên hàng đầu, thể hiện qua Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 về chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Những định hướng này tạo nền tảng lý luận vững chắc cho hoạt động nghiên cứu, đào tạo và hợp tác ứng dụng công nghệ sinh học tại các cơ sở khoa học trong nước. Vì vậy, Tọa đàm “Công nghệ sinh học – Ứng dụng trong Khoa học sự sống” sẽ góp phần định hướng nghiên cứu, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công nghệ sinh học tại Việt Nam nói chung và tại Trường ĐHHB nói riêng.

Ban Tổ chức Tọa đàm đã nhận được sự quan tâm của các chuyên gia, nhà khoa học về công nghệ sinh học đầu ngành tại Việt Nam. Tại Tọa đàm, đã có 05 báo cáo tham luận cùng 13 bài đăng trên kỷ yếu Tọa đàm và nhiều ý kiến trao đổi của của các chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên trong và ngoài Trường. Nội dung các bài tham luận rất phong phú, các ý kiến phát biểu đã bám sát các nội dung định hướng của Tọa đàm, gồm:  (1) Các cơ chế sinh học: bao gồm cấu trúc và biểu hiện gen, mạng lưới điều hòa sinh học, cùng các tương tác phức tạp trong hệ thống sống; (2) Những thành tựu nổi bật của công nghệ sinh học trong khoa học sự sống hiện nay: bao gồm công nghệ gen, công nghệ tế bào, công nghệ enzyme, công nghệ vi sinh và sinh học phân tử; (3) Ứng dụng công nghệ sinh học trong lĩnh vực y – dược học: nghiên cứu gen, sản xuất vacxin, liệu pháp sinh học, và y học cá thể hóa; (4) Ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp: chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, thân thiện với môi trường; (5) Ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững: xử lý chất thải sinh học, tái chế năng lượng, và phát triển vật liệu sinh học…

Trong tham luận “Công nghệ sinh học vì khoa học sự sống: Tiềm năng và thách thức”, GS.TSKH. Vũ Quang Mạnh – Viện trưởng Viện KHSS&ƯD, Trường ĐHHB đã làm rõ một số khái niệm cơ bản trong khoa học công nghệ sinh học; các hướng nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học và công nghệ sinh học đang phát triển mạnh mẽ; và khẳng định công nghệ sinh học đã thực sự trở thành nền tảng công nghệ cốt lõi để xây dựng nông nghiệp sinh thái, nơi cung cấp nguồn gen sinh vật nguyên liệu cho y dược học. Bên cạnh đó, GS.TSKH. giới thiệu khái quát về định hướng hoạt động của Viện KHSS&ƯD trong thời gian tới, nhằm đóng góp cho sự phát triển lĩnh vực này tại Trường ĐHHB và hệ sinh thái quốc gia.

Tiếp theo, TS. Hà Trà My, Viện Khoa học Thủy lợi thay mặt nhóm nghiên cứu trình bày tham luận “Việt Nam: Bảo tồn tự nhiên và đa dạng sinh học” cho biết Việt Nam nằm trong nhóm 20 quốc gia có nguồn tài nguyên đa dạng sinh học cao nhất thế giới, đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội quốc gia. Qua đó, TS. trình bày một số định hướng và ưu tiên cho công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học trong thời gian tới.

Đặc biệt ấn tượng trong phần tham luận của các nhà khoa học là báo cáo“Phát triển kinh tế tuần hoàn hướng tới chuyển đổi xanh và bền vững trong bối cảnh biến đổi toàn cầu của nền nông nghiệp Việt Nam” của GS.TSKH. Trương Quang Học, Đại học Quốc gia Hà Nội. GS.TSKH đã nhấn mạnh nền nông nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn trong bối cảnh biến đổi toàn cầu: biến đổi khí hậu gia tăng, tài nguyên thiên nhiên ngày càng suy giảm, dịch bênh ngày càng lan rộng và nhu cầu thực phẩm an toàn của người tiêu dùng ngày càng cao. Trong bối cảnh đó, phát triển xanh, kinh tế xanh, phát triển hòa hợp với thiên nhiên, hợp sinh thái ngày càng lan rộng trên phạm vi toàn cầu, cũng như ở mỗi quốc gia. Theo đó, nông nghiệp sinh thái – giải pháp xanh cho tương lai bền vững ngày một phát triển, nhằm tạo ra các hệ thống sản xuất bền vững, cân bằng và thân thiện với môi trường, duy trì đa dạng sinh học, cải thiện chất lượng đất, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và tạo ra các sản phẩm an toàn cho sức khỏe con người. Sau phần trình bày của GS.TSKH. Trương Quang Học, một số đại biểu đã tích cực trao đổi ý kiến, tạo nên không khí sôi nổi, tương tác cao cho Tọa đàm.

Tham luận “Microrna và tiềm năng ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị bệnh” của PGS.TS. Lê Quang Huấn, Phó Viện trưởng Viện KHSS&ƯD – Trường ĐHHB cũng thu hút sự quan tâm của nhiều đại biểu. PGS.TS. khẳng định miRNA có vai trò là “bậc thầy” điều hòa gen, miRNA đã nổi lên như một công cụ đầy hứa hẹn trong y học hiện đại. Sự thay đổi trong hồ sơ biểu hiện của miRNA có liên quan chặt chẽ đến nhiều bệnh lý ở người, bao gồm ung thư, bệnh tim mạch, và các rối loạn chuyển hóa. Do tính ổn định cao và khả năng được phát hiện trong các dịch cơ thể như máu và nước tiểu, miRNA được xem là dấu ấn sinh học (biomarker) tiềm năng cho việc chẩn đoán sớm, tiên lượng bệnh và theo dõi hiệu quả điều trị. Hơn nữa, việc điều chỉnh hoạt động của miRNA đang mở ra những hướng đi mới trong trị liệu, bao gồm các liệu pháp thay thế miRNA hoặc ức chế miRNA để khôi phục lại chức năng bình thường của tế bào.

TS. Trịnh Hồng Kiên, Phó Viện trưởng Viện KHSS&ƯD – Trường ĐHHB trình bày báo cáo: “Tuyển chọn aptamer có độ nhạy và đặc hiệu cao đối với melamine bằng kỹ thuật selex” chia sẻ về kết quả của nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn thành công các aptamer đặc hiệu với melamine bằng kỹ thuật SELEX (Systematic Evolution of Ligands by EXponential enrichment). Sau 12 chu kỳ tuyển chọn, nhóm nghiên cứu đã thu được 02 chuỗi DNA có ái lực cao đối với melamine. Các đặc tính liên kết và độ nhạy được đánh giá thông qua phân tích điện di, đo huỳnh quang. Kd lần lượt là 16 nM và 40 nM đối với Mel01AS và Mel02AS. Các cảm biến aptamer thu được trong nghiên cứu này được kỳ vọng sẽ ứng dụng hiệu quả trong phát hiện melamine trong thực phẩm.

Ngoài các báo cáo trên, Tọa đàm diễn ra sôi nổi với nhiều ý kiến trao đổi của các đại biểu, nhà khoa học, giảng viên tham dự. Mỗi vấn đề các báo cáo viên trình bày đều nhận được sự quan tâm của các đại biểu, do vậy, Tọa đàm đã tạo không gian kết nối các ý tưởng giao thoa để hình thành những hướng hợp tác mới giữa Nghiên cứu – Đào tạo – Ứng dụng, hướng tới mục tiêu thúc đẩy các đề xuất mang tính chiến lược trong phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học.

Ảnh. Các đại biểu trao đổi, thảo luận tại Tọa đàm

Kết thúc Tọa đàm, thay mặt Ban Lãnh đạo Nhà trường và Ban Tổ chức Tọa đàm khoa học, NGND.PGS.TS. Tô Ngọc Hưng tổng kết lại các nội dung chính của Tọa đàm, trong đó nhấn mạnh sự tham gia tích cực của các chuyên gia, các thầy cô giáo, các nhà quản lý và đông đảo đại biểu đã giúp Tọa đàm thu được nhiều ý kiến đóng góp quý báu, thiết thực, thúc đẩy các đề xuất phát triển công nghệ sinh học, ứng dụng khoa học công nghệ sinh học, góp phần hiện thực hóa định hướng đổi mới sáng tạo trong khoa học sự sống, mở ra những gợi ý sâu sắc về lộ trình phát triển, chuyển giao và ứng dụng công nghệ sinh học, phù hợp với chiến lược phát triển khoa học – công nghệ quốc gia.

Chương trình Tọa đàm “Công nghệ sinh học – Ứng dụng trong Khoa học sự sống” do Viện KHSS&ƯD đề xuất, chủ trì về chuyên môn đã khép lại thành công tốt đẹp. Đây là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt, đánh dấu bước khởi đầu cho chuỗi hoạt động học thuật và hợp tác nghiên cứu của Viện, hướng tới mục tiêu kết nối tri thức, thúc đẩy sáng tạo và chuyển giao các thành tựu khoa học công nghệ, phục vụ phát triển bền vững đất nước.

Một số hình ảnh khác:

(Phòng QLKH-HTQT&XB)