Những xu thế thay đổi của Ngành Kế toán trong tương lai

Trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, chúng ta có thể thấy rằng sự bùng nổ, phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật đã tác động rất nhiều đến ngành kế toán. Mở ra vô vàn cơ hội phát triển tốt với sự hỗ trợ phần mềm kế toán, công nghệ Al, giúp tối ưu hóa nguồn lực, đem lại hiệu quả cao. Nhưng bên cạnh đó chúng ta phải vượt qua những trở ngại, thách thức đòi hỏi lĩnh vực kế toán phải có sự đổi mới phù hợp, làm chủ công nghệ. Cùng tìm hiểu sâu hơn về xu hướng phát triển ngành kế toán trong tương lai ngay trong bài viết dưới đây nhé!

1. Thực trạng thay đổi của ngành kế toán trong bối cảnh hiện nay

1.1. Thực trạng của ngành kế toán

Tính đến cuối năm 2019, Việt Nam có hơn 700.000 doanh nghiệp, doanh nghiệp nào cũng sẽ cần tuyển dụng ít nhất từ 1 đến 5 hoặc 6 kế toán và phòng kế toán ở những tập đoàn lớn thì quy mô còn lớn hơn nữa. Mỗi năm có hàng trăm ngàn sinh viên ngành kế toán tốt nghiệp nhưng “cung vẫn không đủ cầu” vì có những lao động không đủ trình độ, kỹ năng hoặc phẩm chất, người thất nghiệp vẫn có trong khi doanh nghiệp khó tuyển đúng người, giao đúng việc.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính ghi nhận ở Việt Nam chỉ có khoảng hơn 5.000 kế toán sở hữu các chứng chỉ quốc tế – một con số khá khiêm tốn khi so với các quốc gia trong khu vực như Singapore hay Thái Lan. Hơn nữa, chất lượng nhân sự kế toán trong nước chưa đồng đều, các công ty cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán còn khá khiêm tốn so với nhu cầu thực tế.

Ngay cả khi các hệ thống pháp lý và chuẩn mực kế toán đã được hoàn thiện, kiện toàn thì thực tế thực trạng ngành kế toán vẫn tồn tại nhiều bất cập. Dù vậy, theo thời gian thì tình hình cũng đang được cải thiện đáng kể với việc nâng cao chất lượng nhân sự ngành kế toán, nhà tuyển dụng ưu tiên tuyển ứng viên có trình độ từ cao đẳng trở lên (chiếm tới gần 70%). Ứng viên có trình độ, kỹ năng và phẩm chất, đạo đức nghề nghiệp tốt có thể kỳ vọng vào những cơ hội việc làm kế toán cực kỳ cạnh tranh và các cơ hội thăng tiến.

1.2. Nhu cầu tuyển dụng kế toán doanh nghiệp

Theo đánh giá, nhu cầu tuyển dụng kế toán của các doanh nghiệp, tổ chức ở cả lĩnh vực kế toán công và kế toán tài chính, kế toán quản trị vẫn đang tăng lên nhanh chóng. Tuy nhiên, xu hướng tuyển dụng của các doanh nghiệp hiện nay là tập trung vào:

• Ứng viên học đúng chuyên ngành Kế toán – Kiểm toán.
• Bằng cấp từ cao đẳng, đại học hoặc sau đại học (các bạn làm trái ngành, có chứng chỉ kế toán sẽ khó xin việc hơn so với trước đây).
• Nhà tuyển dụng ưu tiên ứng viên có kinh nghiệm.

Khi các tiêu chí để tuyển dụng kế toán ngày càng cao, nếu bản thân ứng viên không đáp ứng được dù là về bằng cấp hay kỹ năng, kinh nghiệm thì rất khó có cơ hội cạnh tranh, tệ hơn là dễ bị đào thải khỏi thị trường lao động. Thực trạng ngành kế toán hiện nay cho thấy nhiều nhân sự chấp nhận làm việc với mức lương thấp, trong khi các vai trò trả lương cao lại khó tuyển.

1.3. Vì sao tuyển dụng nhiều nhưng nhiều người có bằng kế toán vẫn “thất nghiệp”?

Một thực trạng ngành kế toán gây “nhức nhối” cho cả người tìm việc và nhà tuyển dụng đó là nhân sự kế toán nhiều, tỷ lệ thất nghiệp ngành kế toán cũng khá cao nhưng doanh nghiệp khó tuyển được kế toán “chất lượng” cũng là sự thật.

Như đã đề cập, mỗi năm có hàng chục ngàn hoặc trăm ngàn sinh viên kế toán tốt nghiệp nhưng không phải bạn nào cũng có việc đúng ngành. Không chỉ vậy, những bạn có kinh nghiệm làm kế toán cũng có nguy cơ mất việc hoặc khó có được mức lương tốt. Nhà tuyển dụng trong nhiều trường hợp sẵn sàng trả mức lương nghìn USD để tuyển kế toán vừa có trình độ, vừa có kinh nghiệm nhưng thường tốn thời gian hoặc thuê dịch vụ headhunt của bên thứ 3 do khó mà tuyển được người phù hợp.

Một số nguyên nhân lý giải cho vấn đề này là:

• Nhân sự kế toán nhiều nhưng chất lượng đào tạo, trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa cao.
• Doanh nghiệp tuyển dụng nhiều nhưng nhiều công ty trả lương kế toán còn thấp, chưa thu hút được nhân tài. Thậm chí nhiều nhân sự kế toán chấp nhận làm trái ngành thay vì bắt đầu ở một vai trò có mức lương chưa được cạnh tranh.
• Thiếu kế toán viên sẵn sàng đầu tư thời gian và công sức học lấy bằng cấp sau đại học hoặc chứng chỉ quốc tế.
• Nhân sự kế toán “ngại” thử sức trong các cơ hội tốt, chưa tự tin.
• Quy mô doanh nghiệp còn nhỏ, chưa đầu tư nhiều cho hỗ trợ đào tạo kế toán.
• Trong quá trình thực tập, thực tập sinh kế toán cũng ít được tiếp xúc với sổ sách, số liệu thực tế.
• Phân bổ kế toán chủ yếu là các thành phố lớn, cụm công nghiệp nên tại các tỉnh thành, vùng miền xa xôi thì tuyển dụng khó hơn, nhiều ứng viên không sẵn sàng thử sức.

Giải pháp cho thực trạng ngành kế toán hiện nay là nhân sự chủ động tích lũy kinh nghiệm, phát triển kỹ năng, đầu tư cho việc học để nâng cao nghiệp vụ trong khi có các nền tảng, công cụ hữu ích để kết nối nhân sự – nhà tuyển dụng sao cho đảm bảo đúng người, đúng việc. Trong khi đó, nhà tuyển dụng dù là các công ty vừa và nhỏ hay startup cũng nên xây dựng và chuẩn hóa quy trình tuyển dụng cũng như các chính sách, quy định về kế toán, kiểm toán, cung cấp mức lương tốt, đầu tư vào đào tạo cho nhân viên kế toán nếu cần thiết.

2. Cập nhật xu thế thay đổi của ngành kế toán trong tương lai

Những năm trở lại đây là khoảng thời gian bùng nổ sự phát triển của công nghệ thông tin, mọi hoạt động đều gắn với công nghệ số. Do đó, lĩnh vực kế toán cũng được định hướng phát triển theo hướng áp dụng công nghệ 4.0, nhằm đảm bảo giảm thiểu tối đa sức lao động của con người mà vẫn đem lại lợi ích kinh tế cao nhất cho doanh nghiệp. Cụ thể là với lĩnh vực kế toán, việc ứng dụng công nghệ số giúp công tác kế toán được thực hiện mọi lúc, mọi nơi mà vẫn đảm bảo tính hiệu quả. Công tác thu thập, xử lý, tính toán và báo cáo số liệu được thực hiện nhanh chóng và kịp thời. Để việc ứng dụng công nghệ là có hiệu quả, đòi hỏi đội ngũ những người làm kế toán phải nắm bắt được cách áp dụng công nghệ trong hoạt động kế toán. Xu hướng phát triển mới của lĩnh vực kế toán là hướng đến sử dụng công nghệ ngày càng thông minh và tinh vi hơn (như phần mềm thông minh có điện toán đám mây, big data,…) để thay thế cho cách xử lý truyền thống. Các xu hướng thay đổi ngành Kế toán trong tương lai cụ thể như sau:

2.1. Các phần mềm kế toán được cải thiện về nhiều mặt

Công việc kế toán bắt đầu từ excel trước đây được cải tiến mới khi nhiều phần mềm kế toán chuyên dụng ra đời, mọi hoạt động ghi chép và tính toán trở nên nhanh chóng và chuẩn xác. Các nền tảng phần mềm này có một loạt các chức năng phần mềm mà kế toán đánh giá cao nhất, chẳng hạn như tối ưu hóa các quy trình và giảm thiểu các tác vụ thủ công. Điều này giúp tiết kiệm thời gian cho chứng từ sổ sách và đảm bảo độ chính xác cao. Ví dụ cụ thể là phần mềm kế toán online là một trong những phần mềm tốt nhất của cuộc CMCN 4.0. Nó là sự kết hợp hoàn hảo giữa sức mạnh của công nghệ thông tin, lập trình website và hệ thống nghiệp vụ tài chính – kế toán – quản trị. Hay phần mềm Turbo tax của Intuit đang thay thế kế toán viên làm các công việc thuộc phần hành thuế. Hoặc phần mềm Xero làm công việc phân loại hóa đơn… Phần mềm này có thể kiểm tra dữ liệu toán học trên các hóa đơn cũng như xác minh thông tin về đơn vị phát hành, mã số thuế giá trị gia tăng trên hóa đơn.

2.2. Sự bổ trợ của Công nghệ AI

Tại Việt Nam, công việc kế toán trước đây hoàn toàn phải làm thủ công, phụ thuộc rất nhiều vào sự cẩn thận và tỉ mỉ của kế toán viên với rất nhiều sổ sách kế toán, bảng biểu theo một số tiêu chuẩn nhất định. Trong những thập niên gần đây đây, trước sự phát triển mạnh mẽ về thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại, AI đã dần dần được đưa vào trong lĩnh vực kế toán. Điều này cho phép các doanh nghiệp cắt giảm chi phí, tự động hóa một loạt các quy trình, cũng như thúc đẩy lợi nhuận của doanh nghiệp.

Đồng thời, sự tác động của công nghệ cốt lõi trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã thay đổi mạnh mẽ ngành kế toán trong doanh nghiệp. Máy AI đảm nhận gánh nặng thực hiện các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và tốn thời gian. Trí tuệ nhân tạo trong kế toán làm giảm sự can thiệp của con người. Công nghệ AI có khả năng xử lý nhiều nhiệm vụ kế toán tiêu chuẩn nhanh hơn và hiệu quả hơn. Công nghệ AI xử lý nhiều công việc chân tay, lặp đi lặp lại, kế toán viên sẽ có nhiều thời gian hơn để tập trung vào các khía cạnh khác của công việc, như tư vấn và phân tích dữ liệu. Thay vì dành hàng giờ để hoàn thành các công việc mang tính thủ công, kế toán viên sẽ có thể sử dụng và phân tích dữ liệu do AI cung cấp để đưa ra các quyết định hợp lý nhất.

Công nghệ AI sẽ cải thiện độ chính xác trong việc nhập dữ liệu và giảm rủi ro trách nhiệm cho kế toán; hiệu quả hơn trong việc phát hiện gian lận; cung cấp dữ liệu thời gian thực, cho phép kế toán viên cung cấp các giải pháp theo thời gian thực; khả năng phân tích lượng lớn dữ liệu ngay lập tức; đánh giá những thành công và thất bại trong quá khứ để hoạch định cho tương lai. Cụ thể, một trong những ứng dụng lớn của AI trong kế toán là máy học (Machine learning). Máy học có thể mã hóa các bút toán, có thể phân tích các hợp đồng. Lĩnh vực tự động hóa mới là phương tiện hỗ trợ đưa ra các quyết định hữu ích như thông qua máy học có thể xác định được những giao dịch bất thường trong việc ghi nhận nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nó có thể giúp kế toán viên truy cập dữ liệu phi cấu trúc, trở thành một trợ lý ảo đắc lực cho công việc của kế toán, kiểm toán, các giao dịch, thuế để xác định những lĩnh vực rủi ro hoặc cần phân tích thêm, nhờ có chức năng ghi nhận lại bối cảnh nên máy học có sự phân tích thông minh hơn.

2.3. Quy trình kế toán được tự động hóa

Thay vì việc làm thủ công rất nhiều các công đoạn trước đây, công nghệ giúp đơn giản hóa các quy trình phức tạp. Kế toán viên có thể tập trung vào các công việc quan trọng, cần đầu óc và tỉ mỉ. Còn các công việc khác, có thể được thực hiện bởi công cụ tự động. Ví dụ, đối với việc lập hóa đơn tại các doanh nghiệp có quy mô vừa và lớn tại Việt Nam trước đây, số lượng hóa đơn đầu vào mỗi tháng có thể lên tới hàng trăm, thậm chí hàng ngàn chứng từ. Để hoàn thành một quy trình xử lý mỗi hóa đơn đầu vào cần trung bình 3 phút, đối với một kế toán viên thạo việc, bao gồm các nghiệp vụ như kiểm tra xác thực thông tin với Tổng cục Thuế; đọc và nhập liệu hóa đơn vào bảng kê excel; đồng bộ dữ liệu lên các phần mềm kế toán, lưu trữ và sắp xếp các bộ chứng từ đúng nơi, đúng quy chuẩn của doanh nghiệp. Các nhân viên kế toán luôn phải dành lượng lớn thời gian và năng lượng để xử lý các tác vụ kể trên bằng phương thức thủ công, vốn luôn tồn tại rủi ro sai sót và gây mệt mỏi trong những ngày cao điểm. Nhưng trong tương lai, các phần mềm hiện nay có thể tích hợp với hệ thống kế toán và ngân hàng của bạn. Điều này làm cho các phương pháp lập hóa đơn trong quá khứ trở nên lỗi thời. Hóa đơn được tạo một cách hoàn hảo chỉ với một vài cú nhấp chuột. Một số thông tin khách hàng cần được nhập vào, nhưng quan trọng hơn hết là không có lỗi nào xảy ra.

2.4. Hệ thống kế toán đám mây dần thay thế hệ thống truyền thống

Hệ thống kế toán tại chỗ truyền thống yêu cầu doanh nghiệp phải thiết lập một trung tâm dữ liệu vật lý. Điều này đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải bỏ một khoản lớn vào đầu tư phần cứng, nhân sự cũng như thời gian và công sức để cài đặt và duy trì giải pháp. Trong khi đó, kế toán đám mây lưu trữ dữ liệu của doanh nghiệp trên nền tảng đám mây, trong các server từ xa. Do đó, người dùng có thể nhanh chóng truy cập thông tin tài chính quan trọng mọi lúc, mọi nơi. Người dùng có thể giải quyết các tác vụ thường nhật từ bất kỳ máy nào, vào bất cứ lúc nào. Tất cả dữ liệu cũng được lưu tự động trên mây và có thể được truy xuất nhanh chóng.

Hơn nữa, giải pháp còn có thể linh động mở rộng hoặc thu hẹp ngay lập tức tùy theo nhu cầu, không yêu cầu doanh nghiệp phải tốn cho chi phí đầu tư, vì vậy kế toán đám mây là một giải pháp thích hợp cho doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực và quy mô. Đồng thời, kế toán đám mây cung cấp cho doanh nghiệp một bức tranh tổng thể về các hoạt động gần đây nhất của doanh nghiệp, tự động cập nhật các giao dịch tài chính, cho phép người dùng theo dõi hiệu suất kinh doanh và giúp quản lý đưa ra quyết định sáng suốt hơn dựa trên thông tin và thực trạng tài chính trong thời gian thực. Thêm vào đó, người dùng có thể dễ dàng tìm kiếm hóa đơn, hợp đồng, theo dõi tình trạng thanh toán, giúp doanh nghiệp duy trì mối quan hệ tốt với các nhà cung cấp, nhà phân phối, nhân viên và đối tác kinh doanh.

2.5. Xu hướng nghiên cứu Blockchain để ứng dụng trong tương lai

Nếu như trong hoạt động kế toán thông thường, một nhân viên kế toán cần phải ghi bút toán kép thì Blockchain chỉ cần một bút toán có thể cung cấp thông tin cho tất cả các bên mà không lo về tính xác thực. Hồ sơ kế toán sẽ không thể sửa chữa, thay đổi một khi đã được lưu vào Blockchain, ngay cả khi chủ sở hữu hệ thống kế toán yêu cầu. Bởi trên nền tảng Blockchain, mọi giao dịch hàng ngày được ghi chép lại và xác thực, do đó tính vẹn toàn của các hồ sơ tài chính được đảm bảo. Ứng dụng Blockchain giúp bảo mật thông tin kế toán bởi đó là công nghệ cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa vào hệ thống mã hóa vô cùng phức tạp, tương tự cuốn sổ cái kế toán của một công ty, nơi mà tiền mặt được giám sát chặt chẽ.

2.6. Cơ hội phát triển nghề nghiệp ngành kế toán

Chính vì sự phát triển kinh tế vượt bậc, mở cửa kinh tế thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư tại Việt Nam. Điều đó đã mở ra một cơ hội lớn cùng những con đường mới cho sự nghiệp của những bạn học ngành kế toán. Đầu tiên, sau khi tốt nghiệp các bạn đã có nhiều cơ hội hơn người khác, bạn có thể làm việc trong cho các doanh nghiệp, tổ chức về sản xuất, xây dựng, xuất nhập khẩu hay bất kỳ một lĩnh vực nào.

Bất cứ một doanh nghiệp nào cũng cần kế toán để quản lý ngân sách, xử lý các nghiệp vụ tài chính. Kế toán là một bộ phận cần thiết, quan trọng giúp doanh nghiệp kiểm soát tình hình tài chính, doanh thu, lãi, lỗ,… Để từ đó có thể đưa ra những chính sách, biện pháp kinh doanh phù hợp. Chính vì vậy, có thể nói cơ hội của ngành kế toán rất rộng mở.

Sau khi ra trường không những bạn có trở thành kế toán viên cho các công ty, tập đoàn trong nước và quốc tế. Mà bạn có thể rẽ hướng trở thành chuyên viên tư vấn tài chính, giảng viên hay chuyên viên chuyên ngành kế toán. Lưu ý, với xu hướng phát triển ngành kế toán trong tương lai, áp dụng khoa học công nghệ đòi hỏi kế toán viên phải không ngừng học hỏi, trau dồi, nâng cao trình độ chuyên môn.

3. Lý do thí sinh nên lựa chọn ngành Kế toán tại trường Đại học Hòa Bình

3.1. Lý do lựa chọn ngành Kế toán tại ETU

Chương trình đào tạo ngành Kế toán tại trường Đại học Hòa Bình nhằm mục tiêu cung cấp lực lượng lao động chất lượng cao cho xã hội, giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp có những kiến thức, chuyên môn:

• Có nghiệp vụ kế toán tài chính vững vàng cả về kiến thức và kỹ năng, có khả năng thiết kế và điều hành hệ thống kế toán trong các đơn vị.
• Có năng lực tư duy độc lập, nghiên cứu, phân tích, tự bổ sung kiến thức theo yêu cầu của công việc.
• Có khả năng sử dụng tiếng Anh trong công tác chuyên môn. Chương trình đào tạo ngành Kế toán được xây dựng theo định hướng ứng dụng: vừa trang bị các kiến thức cơ bản tại trường, vừa trải nghiệm thực tế tại các đơn vị và doanh nghiệp với sự hướng dẫn của các chuyên gia kế toán.

3.2. Sinh viên ngành Kế toán cần chuẩn bị những gì để dễ xin việc khi ra trường

Sinh viên trường Đại học Hòa Bình nói chung và ngành Kế toán nói riêng đều được hỗ trợ giới thiệu, tư vấn việc làm, đảm bảo được cơ hội tìm kiếm việc làm ngay sau khi ra trường.

Muốn tiếp cận được với các cơ hội việc làm kế toán, bạn cần nỗ lực từ khi đi học. Một số bước chuẩn bị sẵn sàng mà bạn nên thực hiện là:

• Chọn đúng trường, đúng cơ sở đào tạo ngành kế toán chất lượng, chuyên nghiệp.
• Nghiêm túc trong quá trình học, nắm chắc kiến thức, nghiệp vụ kế toán, hình thành và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp.
• Có kết quả học tập tốt, đặc biệt là các môn chuyên ngành.
• Chủ động học thêm ngoại ngữ, có chứng chỉ ngoại ngữ từ khi là sinh viên hoặc thi khi mới ra trường (phổ biến là ngoại ngữ tiếng Anh như TOEIC, IELTS hoặc tiếng Nhật, tiếng Trung, Hàn,…). Nhân viên kế toán có chứng chỉ ngoại ngữ thường có mức lương chênh từ 1 triệu/ tháng trở lên.
• Thành thạo tin học văn phòng, có kỹ năng phân tích tài chính, phân tích dữ liệu và số liệu.
• Trân trọng các cơ hội thực tập để phần nào tìm hiểu về môi trường và công việc kế toán trong thực tế.
• Rèn tính tỉ mỉ, cẩn thận trong từng việc bạn làm.
• Tìm hiểu về các chứng chỉ kế toán quốc tế, bắt đầu đăng ký học từ sớm sẽ giúp bạn chuẩn bị hành trang đầy đủ hơn cho tương lai sự nghiệp sau này.

Ngoài ra, sinh viên ngành kế toán nên tìm hiểu về cách tạo CV xin việc thực tập kế toán, CV xin việc cho người ít kinh nghiệm, tìm kiếm thông tin về ngành, nhu cầu tuyển dụng để khi thực sự tham gia vào thị trường lao động sẽ luôn sẵn sàng, ít bỡ ngỡ.